هو الجمیل
مسابقات ملی کتابت قرآن کریم، به مثابه آرزوی دیرین، برای کاتبان عزیز کتاب آسمانی، با استعانت از خداوند متعال، و به همت سازمان اوقاف و امور خیریه و مدرسه کتابت قرآن کریم، آوردگاه نخست را پشت سر نهاد و اکنون زمان بررسی و تحلیل و رصد برای برگزاری دوره های بعدی با شرایط و نتایج فاخر تر است.
در این دوره از مسابقات که با رویکرد حمایت از استعدادهای نو، رده کاتبان جوان در کنار رده خوشنویسان نام آشنا قرار گرفته بود، شور و نقطه پروازی را برای ذخیره های فردای این مرز و بوم، شاهد بودیم و به یاری حق نتایج آن در سالهای آتی قابل بهره برداری خواهد بود.
در مرحله اول این دوره، در رده کتابت فاخر 70 اثر و در رده کاتبان جوان 10 اثر به دبیرخانه مسابقه رسید و در داوری اولیه، تصمیم براین قرار گرفت که تمامی آثار قابل ذکر که حد مقبولی از قوت خوشنویسی را دارند، به مرحله دوم راه یابند و داوری اصلی در مرحله دوم انجام گردد. با انتخاب این رویکرد در رده کتابت فاخر 22 نفر و از کاتبان جوان 7 نفر به مرحله دوم رسیدند.
در مرحله نهایی نیز پس از مشورت، به داوری ترکیبی بین دو اثر مرحله اول و دوم، رای داده شد که طبعا امری سخت تر اما منصفانه تر بود؛ بدین سبب، همانند مرحله اول، آثار به صورت کدگذاری شده و بدون علائم مشخصه از طرف دبیرخانه تحویل گردیده و مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت با بررسی آثار به سبب سطح مسابقه و آثار ارائه شده، در هر دو بخش، دو رتبه سومی و در رده کتابت فاخر پنج رتبه تقدیری، و در رده کاتبان جوان یک رتبه تقدیری در نظر گرفته شد؛ لازم به ذکر است که با تغییرات ایجاد شده در میزان جوایز ، تقریبا تمام مبلغ وعده داده شده در فراخوان بین برندگان تقسیم گردید (550 میلیون ریال از جمع570 میلیون ریالی جوایز)
یکی از مواردی که بنا به درخواست بنیاد مسابقات قرآن جمهوری اسلامی و دبیرخانه مسابقات کتابت، از ابتدا به صورت جدی، مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت، تنظیم شیوه نامه داوری به صورت ریزنمره بود؛ و نتایج جلسات و بررسی ها، موجب اقناع هیئت داوران بر در دسترس بودن طرحی که نتایجی عادلانه را تضمین کند، نگردید؛ بدین سبب این مطلب به کار کارشناسی گسترده تری برای دوره آتی محول گردید.
از دیگر حرکات نو در این دوره مسابقات، برگزاری جلسه تحلیل و تبیین داوری با حضور شرکت کنندگان و در فضایی دوستانه و مشتمل بر تحلیل و پاسخگویی به سوالات بود و امیدواریم تا انتشار این شیوه به ارتقای تضارب آراء و گفتگوهای سودمند در جامعه خوشنویسی بیانجامد.
در باب موضوع مسابقات یعنی (نسخ ایرانی) نیز توضیح این مطلب لازم است که قلم نسخ پس از اینکه در قرن هفتم قمری در دوره یاقوت مستعصمی شاکله اصلی خود را یافت، توسط پیروان یاقوت در ایران از جمله یحیی صوفی و عبدالله صیرفی، دوره تکامل خود را آغاز کرد تا اینکه در قرن نهم قمری، شیوه یاقوتی در ایران توسط خوشنویسانی مانند شمس بایسنغری و عبدالله طباخ و دیگرانی به اوج رسید؛ و رنگ و بوی ایرانی یافت. این شیوه یاقوتی متآثر از ذوق ایرانی تا اوخر قرن دهم قمری در ایران نوشته شده و از این دوره شیوه ای نو مبتنی بر همین شیوه در خوشنویسی ایرانی ظهور کرد و خوشنویسانی مانند روزبهان در شیراز و البته علاءالدین و ابراهیم قمی در شکل گیری آن کوشیدند، تا توسط احمد نیریزی هویت مستقل یافت. و بهتر است آنرا به نام نسخ ایرانی شیوه نیریزی در کنار شیوه‌های متقدم نسخ ایرانی بشناسیم، تا مطلق ایرانی در مقابل عثمانی یا یاقوتی. نسخ ایرانی به عنوان یکی از فخیم ترین گونه های قلم نسخ، دوران تطور و تکامل بسیار درازی را پشت سر گذاشته است و به گونه ای غنی و مالامال از نکات بدیع و ترکیب های مواج و دقیق است که هنوز دریای عمیق آن مرواریدهای فراوانی برای اهل تحقیق خواهد داشت. و چنانکه مورد توجه قرار گیرد، سبب احیای هویت ایرانی قلم نسخ در انواع شیوه‌ها خواهد شد.
مسابقات ملی کتابت قرآن کریم با هدف ترغیب نسخ نویسان معاصر به بازگشتی محققانه به گنجینه های هنر متقدمان نسخ ایرانی و تلفیق ظرافت ها و اسلوب های ترکیبی پویا و شناور آن دوران، با شیو های متاخر نسخ ایرانی، آغاز به کار نموده و به یاری خداوند متعال، بارقه هایی از این خوشه چینیِ از خرمنِ اسطوره های پیشین مشاهده گردیده است. امید است در سایه این حرکت در سال های آتی بر غنا و قوتِ نسخ ایرانی دوره معاصر افزوده گردد و نهضتی اصیل با رجوع به ارزشهای متقدمین و تلفیق آن با درک و ذوق هنرمند معاصر،در احیای هویت ایرانی قلم نسخ برپا گردد.
در پایان لازم است از عموم شرکت کنندگان و برگزار کنندگان این دوره که هر کدام به سهم خود به تشکیل حرکتی تاثیرگذار کمک نموده اند، تشکر نمائیم.
هیئت داوران اولین دوره مسابقات ملی کتابت قرآن کریم
سید رضا بنی رضی، علیرضا هاشمی نژاد، محمد علی قربانی.
