شرح بوستان سعدی با نگاهی به غزلیات حافظ

چرا باید سعدی بخوانیم؟

در کل تاریخ ادبیات فارسی تنها به معدودی از افراد لقب «استاد» داده‌اند؛ رودکی را «استاد شاعران» خوانده‌اند، فردوسی را «استاد توس»، و سعدی را «استاد سخن»!

در کلام سعدی شعر و موسیقی شگفت‌انگیزی جریان دارد و او طوری کلمات را به استخدام خود درمی‌آورد که در آثار کمتر شاعر و سخنور دیگری دیده شده است. سعدی از زبان فارسی استفاده‌های متنوعی کرده است؛ او هم عاشقانه گفته، هم پند و اندرز داده، هم قصیده و مدح گفته، هم مرثیه سروده، هم موعظه کرده هم هزلیات گفته است. از این رو اولین فایدۀ خواندن سعدی، یادگیری شیوۀ درست سخن‌گفتن، و فهمیدن نکات و امکانات و ریزه‌کاری‌های ویژۀ زبان فارسی است.

محمد بقایی ماکان (ادیب و پژوهشگر) اما از دلیل مهمتری می‌گوید: «سعدی هنرمند است و درست که هنر خودش یه مهارت است اما موضوع هنر، آن مهارت نیست. ما در وقت تماشای یک عکس زیبا، اول فکر نمی‌کنیم که طرف این عکس را با دیافراگم چند گرفته است! بلکه اول منظره را می‌بینیم و به این فکر می‌کنیم که عکاس از همان منظره‌ای که ما زاویۀ دیگرش را دیده بودیم، چه چیز جالبی را بیرون کشیده است. موضوع اصلی هنر، نگاه متفاوت به جهان است. مثلاً همۀ ما تجربۀ رفاقت داریم و می‌دانیم چقدر به‌دردبخور و لذتبخش است اما سعدی همین را این چنین بیان می‌کند:

درِ چشم، بامدادان به بهشت برگشودن

نه چنان لطیف باشد که به دوست برگشایی

سعدی کار را به مقایسه با عالم بالا کشانده و لطف حرف را تمام کرده است. از همان تجربه‌های معمولی ما می‌گوید اما با نگاه ویژه و بیان هنرمندانه. چیزی که خواندن و شنیدنش به ما لذت می‌دهد.»

مهمترین دلیل سعدی خواندن همین است؛ اینکه لذت ببریم. سعدی خود می‌فرماید: قیامت می‌کنی سعدی بدین شیرین سخن گفتن.

در کارگاه شرح بوستان سعدی چه خواهد گذشت؟

در طول دوره نگاهی خواهیم داشت به طرح موضوعات اخلاقی سعدی به ویژه باب اول و دوم که در خصوص شرایط حکمرانی و مسائل مبتلابه روزگار ماست و دست بر قضا این دو باب از نزدیک‌ترین موضوعات اخلاقی و فکری به زندگی امروز بشر است. درس‌ها و تعالیم اخلاقی که سعدی داده شرح می‌شود، نکاتش گفته شده و ارجاعاتش روشن می‌شود. همچنین غزلی از حافظ مرتبط با موضوع جلسه خوانده می‌شود.

این کارگاه باب آشنایی شما خواهد شد با این کتاب گران‌سنگ که شاید کمتر طرف توجه قرار گرفته، و فقط از او یادی شده اما در این کارگاه، در طول شرح باب اول و دوم، لذت درک سخنوری سعدی و اشاره به بلاغت کلام ایشان می‌تواند عامل نزدیک‌شدن شما به آن باشد.

در خصوص دوستانی هم که قصد شاعری دارند، به واسطۀ نکاتی که در باب معانی شعر مثل عروض و جمله‌آرایی تدریس می‌شود، این کارگاه می‌تواند به آن‌ها کمک کند.

این کارگاه فرصتی گرانقدر و تجربۀ خاطره‌انگیزی از هم‌نشینی با سعدی و حافظ و عبدالجبار کاکایی و دوستان اهل شعر و ادب خواهد بود.

این کارگاه به درد چه کسانی می‌خورد؟

این کارگاه برای هر کسی که از شعر و ادبیات لذت می‌برد و در پی نگاه و فهمی عمیق‌تر از این میراث عزیز سعدی است، مفید و مناسب است.