دیدن و فرم (دورۀ دوم: درۀ من چه سرسبز بود)

دیدن یعنی دیدن فرم؛ نگاهی تازه به سینمای کلاسیک

پس از استقبال از دورۀ اول کارگاه «دیدن و فرم» با محوریت فیلم خوشه‌های خشم، حالا نوبت به دورۀ دوم رسیده است؛ جایی که نگاه تحلیلی و آموزش فرم در سینما، این بار با تمرکز بر شاهکار دیگری از جان فورد ادامه می‌یابد: فیلم How Green Was My Valley یا دره من چه سرسبز بود (۱۹۴۱).

در این کارگاه ۱۰ جلسه‌ای، مسعود فراستی -منتقد شناخته‌شده سینما و سردبیر فصلنامه فرم و نقد– شما را قدم‌به‌قدم با تماشای دقیق، درک فرم و ورود به دنیای تحلیل فیلم همراهی می‌کند. این دوره، مانند دوره قبلی، به شکل عملی و با تماشای سکانس‌های مشخصی از فیلم برگزار شده است.

چرا دره من چه سرسبز بود؟

این فیلم ساختهٔ جان فورد، یکی از تأثیرگذارترین کارگردانان تاریخ سینماست؛ اثری که در سال ۱۹۴۱ تولید شد و در همان سال، پنج جایزۀ اسکار از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را دریافت کرد. فیلم روایتی شاعرانه و درعین‌حال اجتماعی دارد: داستان یک خانواده کارگر معدن در ولز و تحولات اجتماعی و احساسی‌ای که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

اما اهمیت این فیلم فقط در مضمون نیست؛ بلکه در فرم بصری منحصربه‌فردش، در شیوهٔ پرداختن به روابط انسانی از دل میزانسن، حرکت دوربین، نورپردازی و سکوت‌های معنا‌دار نهفته است. به همین دلیل، دره من چه سرسبز بود یکی از بهترین گزینه‌ها برای تمرین دیدن فرم در سینماست.

این کارگاه چه چیزی به شما می‌آموزد؟

• این کارگاه، در وهلهٔ اول، تمرینی‌ست در درست دیدن؛ تماشای دقیق و جزءبه‌جزء سکانس‌هایی از فیلم
• سپس آموزش مفاهیم اساسی در فرم بصری و نحوهٔ تبدیل فرم به معنا
• در نهایت، هنرجو به تحلیل می‌رسد؛ تحلیلی نه بر اساس مضمون، بلکه باتکیه‌بر زبان سینما

مسعود فراستی در طول جلسات، به‌جای آموزش انتزاعی یا کلیشه‌ای، از دلِ فیلم و لحظه‌های سینمایی، فرم را برای شما قابل‌لمس می‌کند. این مسیر، هم‌زمان هم تماشای فیلم است، هم کلاس درس.

چرا این کارگاه منحصربه‌فرد است؟

تمرکز بر فرم: ابتدا سکانس‌ها را می‌بینیم و سپس با بحث فرم (قاب‌بندی، حرکت دوربین، نورپردازی و چیدمان بصری) تجربه را تعمیق می‌کنیم.

یادگیری ملموس: کنارگذاشتن حجاب‌های ذهنی تا بتوانید «فرم» را همچون زبان دوم ببینید و تحلیل کنید.

فرصت تمرین و بازخورد: علاوه بر مشاهده و بحث، می‌توانید در قالب کار پایانی یک نقد فیلم بنویسید و آن را با معیارهای دوره بسنجید.

پشتیبانی اختصاصی با استاد پشتیبان

اگر دوره را با پشتیبانی ثبت‌نام کنید، دو جلسهٔ اختصاصی برخط (هم‌زمان) با استاد پشتیبان خواهید داشت:

• پرسش‌های خود را مطرح می‌کنید
• تمرین‌های تحلیلی‌تان بررسی می‌شود
• بازخورد فردی و کاربردی دریافت می‌کنید

حسین طالبی، منتقد سینما و سردبیر سایت سینمایی آیه‌دُسینما، شما را به‌عنوان استاد پشتیبان همراهی می‌کند.

گواهینامه معتبر

پس از اتمام دوره و ارائهٔ کار پایانی (نوشتن یک نقد فیلم مبتنی بر آموزه‌های کارگاه)، پس از درخواست صدور گواهی، شما گواهینامه‌ای دوگانه دریافت خواهید کرد:

• مورد تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
• مورد تأیید باشگاه هنر اسلامی یونسکو

این گواهینامه، نشانهٔ تسلط شما بر فرم‌شناسی و تحلیل سینماست و اعتبار رسمی دارد.

چه کسانی باید در این دوره شرکت کنند؟

• علاقه‌مندان جدی سینما که می‌خواهند سواد سینمایی خود را به سطح حرفه‌ای برسانند
• آن‌هایی که قصد دارند منتقد سینما شوند و نقدهای حرفه‌ای بنویسند
• دانشجویان هنر و علوم‌انسانی مشتاق تحلیل فیلم
• هر مخاطبی که می‌خواهد هنر «دیدن» را به مهارتی فراگیر تبدیل کند

شرکت در این دوره به شما کمک می‌کند:

• چشم‌انداز تازه‌ای از فرم سینمایی پیدا کنید.
• مهارت‌های تحلیلی خود را در نقد فیلم تقویت کنید.
• با نمونه‌های عملی و مصداق‌های واقعی، مفاهیم انتزاعی فرم را ملموس سازید.
• دایرهٔ دیدتان را فراتر از لذت صرفاً دیداری گسترش دهید و درکی سینمایی و نویسنده‌وار پیدا کنید.

این دوره به‌گونه‌ای طراحی شده تا شما را از صرفاً تماشاگر بودن، به سطحی از تحلیل و درک ارتقا دهد که دیگر هیچ فیلمی را سطحی نبینید.

کارگاه «دیدن و فرم» فرصتی‌ست برای مواجههٔ جدی با سینما؛ سینمایی که باید دید، نه فقط نگاه کرد.