A SCANNER DARKLY
کارگردان: ریچارد لینکلیتر
فیلمنامه‌نویس: ریچارد لینکلیتر بر اساس رمانی از فیلیپ کی.دیک
تهیه‌کننده: تامی پالوتا، آن واکر مک‌بی، پالمر وست، جونا اسمیت، اروین استاف
بازیگران: کیانو ریوز، رابرت دوانی جونیور، وودی هرلسون، ویونا رایدر، راری کاچرین
موسیقی: گراهام رینولدز
فیلمبرداری: شین اف کلی
تدوین: ساندرا ادر
توزیع‌کننده: وارنر ایندپندنت
اکران: ۷ ژوئیه ۲۰۰۶ محدود، ۲۸ ژوئیه ۲۰۰۶ گسترده
مدت: ۱۰۰ دقیقه
زبان: انگلیسی
لوکیشن: آستین – تگزاس
فروش: ۵٬۵۰۱٬۶۱۶ دلار (در آمریکا)، ۲٬۱۵۸٬۳۰۲ دلار (خارجی)
داستان فیلم:
داستان فیلم ۷ سال بعد از حالا را نشان می‌دهد و کارگردان در یادداشت صوتی DVD فیلم اشاره کرده، بهتر است زمان مبدأ همواره نامعلوم باقی بماند تا زمان داستان فیلم هر موقعی بتواند باشد. در زمانی که نوع خاصی از مواد مخدر به نام Substance D(1) تمام امریکا را فرا گرفته و پلیس مسیر تازه‌ای را برای دستگیری مجرمان در پیش می‌گیرد. از سمتی دیگر شرکتی به نام NEW PATH برای بهبودی شرایط فیزیکی و روحی معتادان فعالیت می‌کند.
در این میان یک کارآگاه پلیس که خود یکی از قربانیان این ماده است به نام «فرد» با لباسی مبدل و توهم‌برانگیز مأمور تحقیق درباره‌ی مواد مخدر D می‌شود. او از همسر و دو فرزندش جدا شده و با نام جعلی «باب آرکتور» با دوستانش ارنی و جیمز زندگی ولنگارانه دارد. فرد با دختری به نام «دانا» دوست است که افسر پلیس می‌باشد و برای به دست آوردن اطلاعات درباره‌ی سرمایه و کار شرکت NEW PATH امثال باب را با نوعی بی‌رحمی روانه‌ی این شرکت می‌کند. در انتهای فیلم ما با هویت دوگانه‌ی این شرکت که از مریضان کلینیک خود برای پرورش گیاهD استفاده می‌کند مواجه می‌شویم… .
ریچارد لینکلیتر این بار به جای روایتی اپیزودیک، غیر خطی و شخصی دست به اقتباس از کتاب فیلیپ کی. دیک از بزرگان داستان‌های علمی تخیلی و نویسنده بلید رانر، یادآوری کامل و… با سوژه‌ای آشنا زده، که چون دیگر آثار دیک بیانگر تردیدهای روانی نویسنده در منتقل کردن اضطراب ناشی از روان‌گسیختگی می‌باشد و نیز انتقاد تند و تیز از جامعه‌ی منحط و در حال فروپاشی مغرب زمین. این اثر در سال «۱۹۷۷» انتشار یافت، با موضوعی نو و تازه در باب هویت از دست‌رفته‌ی، ناشی از مصرف مواد مخدر و مراقبت و شنود شهروندان از سوی حکومت در آن زمان، اما در زمان حاضر از تمامی این موضوع‌ها بوی کهنگی به مشام می‌رسد. جدای از این، «یک اسکنر تاریک‌نگر» حرف بدیعی در این خصوص ندارد. ظاهراً ریچارد لینکیتر هم دغدغه‌ی بیان حرف تازه را نداشته و استفاده از تکنیک «روتوسکوپیک»(۲) این فیلم را حایز اهمیت نموده «مخصوصاً در صحنه‌ی مربوط به توهم کافکایی و یا لباس باب آرکتور» مؤثر واقع شده. این اثر فیلمی است کارآگاهی و مبتنی بر کارکتر و طرح داستانی وهم‌انگیز و تماما به تکنیک روتوسکوپیک.
فیلم در ابتدا به صورت دیجیتال و با با دوربین Panasonic AG-DVX100 فیلمبرداری و سپس توسط روتوشاپ (۳) به صورت نهایی خود تبدیل شده است. این اثر قرار بود ابتدا در اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰ توسط تری گیلیام ساخته شود و بعدها چارلی کافمن نیز فیلمنامه‌ای بر اساس کتاب دیک نوشت، اما سرانجام قرعه به نام لینکلیتر افتاد و پخش جهانی فیلم با نمایش آن در دانشگاه براندیس آغاز شد که پیش از این تاریخ در جشنواره کن ۲۰۰۶ به نمایش در آمده بود.
فیلم «یک اسکنر تاریک‌نگر» به نظر فیلمی تجربی برای سازنده‌اش می‌آید برای محک زدن محدوده‌های استیلی انیمیشن محبوبش. اما با تمام این اوصاف نتوانست در سینماهای آمریکا موفقیت مالی چندانی کسب کند و باعث دلخوری تهیه‌کنندگان فیلم گشت…
پی‌نوشت‌ها:
۱- Substance D: ماده‌ای است که در واقع دو نیمکره‌ی مغز را مختل می‌کند و باعث می‌شود هر کدام به طور مستقل کار کنند.
۲- Rotoscoping: روتوسکوپینگ تکنیکی است قدیمی در انیمیشن که در سال «۱۹۱۰» توسط مکس فلایشر برای مجموعه کارتون‌های «کوکوی دلقک» ابداع گشت و نقطه‌ی اوج استفاده از آن در فیلم «سفید برفی» بود و رالف بکشی از آن در ساخت کارتون «ارباب حلقه‌ها» استفاده کرد و فرآیندی است که طی آن، لبه‌های اجسام در یک سکانس ویدیویی شناسایی شده و سپس می‌توان اجسام را رنگ‌آمیزی کرد یا جلوه‌های خاصی را بر آن اعمال نمود. در واقع می‌توان آن را «نقاشی بر روی فیلم» نام گذاشت. البته این فرآیند با کمک نرم‌افزار و بر روی keyframe ها صورت می‌گیرد و فریم‌های بینابینی با Interpolation ساخته می‌شوند.
۳- Rotoshop: نرم‌افزاری جهت انجام فرآیند روتوسکوپینگ.
