هنرهای نمایشی بهگونهای از هنر گفته میشود که در آن افراد به شکل انفرادی یا گروهی با استفاده از صورت، اندام و صدای خود، نمایشی هنرمندانه اجرا میکنند. در دانشگاههای مختلف، رشتههایی مانند ادبیات نمایشی، موسیقی، تئاتر و کارگردانی، مرتبط با هنرهای نمایشی است.
مدرسه اسلامی هنر از سال 1384 با تأسیس دورههای آزاد فیلمنامهنویسی، نمایشنامهنویسی، کارگردانی، مستندسازی، نقدوتحلیل فیلم و کارگاه دین و سینما به عرصه هنرهای نمایشی ورود کرد و در ادامه با تأسیس مؤسسه آموزش عالی هنر و اندیشه اسلامی، رشته ادبیات نمایشی را در مقطع کارشناسی ارشد دایر نمود. در رشته ادبیات نمایشی، دانشجویان علاوه بر آشنایی با تاریخچه ادبیات و تئاتر، اصول و فنون نمایشنامهنویسی و فیلمنامهنویسی را نیز فرامیگیرند. یادگیری اصول و فنون نمایشنامهنویسی و فیلمنامهنویسی به دانشجویان کمک میکند کارشناس و متخصص فهم متون نمایشی شوند و بتوانند هر متن نمایشی را نقدوتحلیل کنند. از طرفی مرکز علمی کاربردی فرهنگ و هنر قم که در ذیل مدرسه اسلامی هنر قرار میگیرد، با تأسیس رشتههای کارگردانی، سینما و فیلمسازی به عرصه هنرهای نمایشی و رسانهای ورود کرده است.
در همین راستا و در همین مرکز، فعالیتهای گوناگونی در مسیر رشد و توسعه این رشته صورتگرفته است. بهعنوانمثال همایشی تحت عنوان «فقه فیلم و سینما» با نظارت آیتالله ابوالقاسم علیدوست برگزار گردید. این همایش در نوع خود همایشی بیبدیل برای واقعیسازی نظریات پژوهشگران حوزههای علمیه و سینماگران بود. در این همایش، محورهایی مانند «فلسفه فقه هنرهای نمایشی» و «فقه رفتار و آثار، در هنرهای نمایشی» موردبحث و نظر قرار گرفت. مقالاتی مانند: تخیل بهمثابه موضوع حکم فقهی در هنرهای نمایشی، سینما و الهیات، معنای قدسی در زبان عرفی، چگونگی تجلی معنا در آثار نمایشی و ارتباط آن با مسائل فقهی، بررسی دو الگوی حداقلی و حداکثری برای حضور فقه و اخلاق در آثار نمایشی، روایتهای تاریخی و چگونگی تصویرگری معصومین (ع) در سینما، اختصاص وجوهات شرعی جهت تولید محتوای دینی در آثار سینمایی، حق حاکمیت دینی برای بازیگران، مقایسه فقهی تعزیه با تئاتر و فیلم، حکم شرعی استفاده از کلاهگیس در هنرهای نمایشی، تولید آثار نمایشی زیانبار برای کودکان از دیدگاه فقهی، استفاده از کودکان بهعنوان بازیگر، بررسی شباهتها و تفاوتهای هنر اجرا (هنر پرفورمنس) و اجراهای عاشورایی، کاتارسیس و محدودیتهای فقهی و بازخوانی اهمیت چالشهای فقهی در هنرهای نمایشی، در این همایش مطرح شدند.
همچنین گروه فیلمنامهنویسی مدرسه اسلامی هنر جلساتی با محوریت طراحی و اجرای تئاترهای دینی و معناگرا برگزار میکرد. این جلسات با محوریت نمایشنامههای نوشته شده توسط نویسندگان و نمایش نامهنویسان شاخص ادبیات ایران و جهان برگزار میشد. در طی این جلسات، هنرجویان ضمن آشنایی با نویسنده و آثارش، به نظاره روخوانی نمایشی یک یا چند اثر مطرح، میپرداختند. آثار نویسندگانی همچون: کارل فالنتین، ژرژ کورتلین، فرناندو آرابال، داریوش مودبیان، اکبر رادی، بهرام بیضایی، یاسمینا رضا و حسن باستانی مورد روخوانی قرار گرفتند که برخی از آنها عبارت است از: آگهی ازدواج، حواله پستی، آهنگهای شکلاتی، ضیافت و غیره.
اکنون، اندیشکده مدرسه اسلامی هنر بنا دارد تا در ذیل کارگروه هنرهای نمایشی و رسانهای، فعالیتهای پژوهشی و عملی خود را انجام دهد. این فعالیتها به شرح ذیل است.
الف: برگزاری کرسیهای نظریهپردازی در حوزه هنرهای نمایشی
ب: نقد و مناظره در مورد آثار نمایشی
ج: انجام پروژههای نظری و عملی جذب شده با موضوع هنرهای نمایشی و رسانهای
د: برگزاری کارگاههای نگارش فیلمنامه
ه: برگزاری نشستهای تخصصی و کرسیهای علمیترویجی با موضوع هنرهای نمایشی
و: برگزاری نشستهای تخصصی باهدف نظریهپردازی در مورد فیلمنامههای دینی
امید است که اندیشکده مدرسه اسلامی هنر در آینده نزدیک، محورهای فوق را با کمک اساتید و دانشجویان مدرسه هنر به سرانجام برساند.